Kotłownia na paliwo stałe - dobre rady

Obecnie bardzo dużo mówi się o ogrzewaniu węglem. Nawet na naszym blogu o tym piszemy. Pomińmy na chwilę względy ekologiczne i ekonomiczne. Zastanówmy się za to jak powinna wyglądać kotłowania na paliwo stałe (węgiel, drewno) oraz skład opału. Jakie wykończenie zastosować, jakie wyposażenie jest niezbędne a które przydatne. 

Nie będziemy się tutaj zajmować wymaganiami co do powierzchni, kubatury, średnicy komina jakie powinna spełniać kotłownia. Od tego mamy specjalistów - Architekta i Projektanta Instalacji Sanitarnych. Dobiorą parametry kotła, przekrój komina a także wielkość czy wysokość pomieszczenia. 

Zacznijmy od podstaw. Zgodnie z przepisami kotłownia to pomieszczenie dla kotłów na paliwo stałe o mocy powyżej 25 kW. Takich mocy w domach jednorodzinnych nie potrzebujemy. Oficjalnie więc, kotły na paliwa stałe o mocy do 25 kW stoją nie w kotłowni lecz w pomieszczeniu technicznym. Takie wyjaśnienie dla zasady. Dlatego w dalszej części gdy będziemy mówić o kotłowni to w domyśle chodzi o pomieszczenie techniczne. 

Lokalizacja

Kocioł umieszczamy na parterze lub w piwnicy (jeśli jest). Stara zasada stanowi, aby kocioł znajdował się jak najniżej. Wynikało to z sposobu działania tradycyjnej grawitacyjnej instalacji (bez pompy). Obecnie instalacje wyposażone są zwykle w pompy, które nie mają takich ograniczeń. Za to wciąż najłatwiej "przerzucić" opał do składu zlokalizowanego w piwnicy lub na poziomie terenu.

Jak najbliżej kotła, jednak nie bliżej niż 1 metr, organizujemy skład opału. Może to być wydzielona część kotłowni lub zupełnie osobne pomieszczenie. Istotne, aby zapewnić łatwy i szybki dostęp do opału - bez stopni czy niepotrzebnych załamań. Węgiel nie powinien nam się obsypywać na przejście którym chodzimy, ani tym bardziej na sam kocioł. Dlatego zawczasu pomyślmy o tzw zasiekach. Najprostszy sposób to deski (nie polecam!), najtrwalszy to murek. 

Nie oszukujmy się - niezależnie od tego jak nowoczesny kocioł zainstalujemy to wokół niego zawsze będzie dużo brudu i pyłu. Zasyp kotła, wybieranie popiołu, czyszczenie kotła i komina to prace przy których powstaje dużo pyłu, który potrafi wniknąć wszędzie. A takie prace wykonujemy baaaaaaaaaardzo często. Dlatego nie liczmy na to, że w kotłowni urządzimy pralnie. Co najwyżej warsztat, składzik czy spiżarnie na przetwory w zamkniętych słoikach. Nie trzymajmy tam materiałów łatwopalnych (farby, lakiery, oleje, benzyna), wrażliwych na temperaturę albo niezapakowanych artykułów spożywczych. 

Dostawa opału

Bez względu na to jaki rodzaj paliwa stałego wybierzemy to zawsze będziemy musieli go przywieźć, wyładować i przenieść do składu opału. Czy to będzie miał, węgiel kostka czy workowany ekogroszek to i tak jakoś musimy go dostarczyć z podwórka do kotłowni. Dlatego też kotłownia musi mieć bezpośredni lub pośredni dostęp z zewnątrz, przez skład opału, garaż, w najgorszym razie klatkę schodową.

Wszystkie drzwi przez które będziemy nosić opał powinny mieć 100 cm szerokości w świetle (absolutne minimum to 90 cm). Dlaczego? Bo takie drzwi umożliwiają wygodny transport taczkami albo wiadrami. Bez problemu "przejdzie" też kocioł czy nawet największy zasobnik wody. Unikajmy niepotrzebnych stopni czy progów. Naroża zabezpieczmy metalowymi kątownikami.

Jeżeli kotłownia znajduje się na parterze to zwykle nie ma problemu aby wykonać drzwi na zewnątrz. Nad nimi przyda się daszek lub okap , żeby nie kapało na głowę. A co jeśli kotłownia jest w piwnicy? Wtedy też mamy kilka możliwości. Najczęściej wykonuje się osobne schody zewnętrzne które prowadzą do kotłowni, składu opału lub innego pomieszczenia w sąsiedztwie kotłowni. Nad takimi schodami też warto pomyśleć o zadaszeniu. Inna opcja to wykorzystanie wewnętrznej klatki schodowej z wyjściem na zewnątrz z podestu na pół-pietrze (osobiście nie polecam jeśli klatka schodowa nie ma możliwości odcięcia zejścia z parteru do piwnicy). Dobrym rozwianiem jest tez wykorzystanie garażu w piwnicy jako pośredniego wejścia do kotłowni. To tanie i wygodne rozwiązanie szczególnie gdy sami przywozimy po kilka worków ekogroszku. Co jednak gdy nie mamy żadnej z powyższych możliwości, gdy działka jest za mała na schody zewnętrzne, a garażu brak? Wtedy zostaje nam stare, sprawdzone rozwiązanie w postaci piwnicznego okienka przez które dostarczymy opał prosto do kotłowni. Jego wymiary to minimum 90x60 cm. Wokół otworu proponuję wykonać obróbkę blacharską, aby nie uszkodzić elewacji. Samo okno najlepiej aby było stalowe, PCV słabo się sprawdzi.

Połączenie z wnętrzem domu

Występują dwie szkoły w kwestii połączenia kotłowni z wnętrzem domu. Pierwsza mówi żeby całkowicie oddzielić, a do kotłowni wchodzić tylko z zewnątrz. Druga z kolei twierdzi, że przejście "suchą nogą" z domu do kotłowni jest o wiele wygodniejsze. Zatem po kolei.

Całkowite oddzielenie kotłowni od wnętrza domu, poprzez wejście jedynie z zewnątrz pozwoli doskonale odizolować pomieszczenia mieszkalne od brudu, pyłu i dymu, chociażby tylko przy rozpalaniu czy konserwacji. Proszę sobie jednak wyobrazić niedzielny poranek kiedy trzeba wstać, ubrać ciepłą kurtkę, buty i przejść przez zimne podwórko aby dorzucić do pieca. Brrrr....

Połączenie kotłowni z wnętrzem domu to komfortowe rozwiązanie do użytkownika, ale zapachy mogą przenikać do środka. Aby temu zapobiec polecam rozwiązanie w postaci "śluzy brudu", czyli pomieszczenia pomiędzy domem a kotłownią w którym zatrzymają się zanieczyszczenia. Istotne aby kotłownię od pomieszczeń mieszkalnych oddzielało dwoje drzwi. Funkcję śluzy może spełnić:

• przedsionek - rozwiązanie proste i skuteczne, nie wymaga dodatkowej powierzchni, ale pył może osiadać na ubraniach wiszących w tym pomieszczeniu
• garaż - będzie zarówno śluzą jak i pośrednim wejściem z zewnątrz do kotłowni
• dodatkowe pomieszczenie jak składzik, spiżarnia, ale odradzam garderobę lub pralnię z uwagi na zapachy
• łazienka, WC - trudne do utrzymania w czystości

Wyposażenie kotłowni

Nie, nie będziemy tu pisać o elementach kotła czy instalacji grzewczej. Od tego są specjaliści Instalatorzy, którzy ją odpowiednio zaprojektują, dobiorą i wykonają. My skupimy się na pomieszczeniu i elementach o których często się zapomina.

Zacznijmy od rzeczy niezbędnych. Komin dymowy i grawitacyjna wentylacja wywiewna to oczywistość. Ale nie zapominajmy o wyczystce komina, która jest konieczna do jego wyczyszczenia. Każdy kocioł na paliwo stałe potrzebuje też mnóstwo powietrza do spalania, które trzeba dostarczyć z zewnątrz. Zwykła kratka to kiepskie rozwiązanie. O wiele lepszy będzie kanał typu ZET (dwa kolana 90 stopni połączone kawałkiem rury). Nie będzie nam wiało, ani uciekać ciepło. Oczywiście wszystkie elementy wentylacji powinny być odporne na ogień i wysoką temperaturę.

Wykończenie wszystkich przegród w kotłowni powinno być niepalne, łatwe do utrzymania w czystości i gazoszczelne (nie może przepuszczać powietrza, gazów i dymu - ważne szczególnie dla stropów drewnianych). Na podłodze sprawdzi się zarówno wylewka cementowa pomalowana farbą posadzkową jak i płytki ceramiczne. Podobnie na ścianach. Najprostsze będą tynki cementowo-wapienne pokryte emulsją lub farbą do betonu, a najtrwalsze płytki ceramiczne. Farby nie są szczególnie trwałe, ale dość tanie i łatwe do odnowienia. Płytki ceramiczne to już droższe, ale o wiele trwalsze rozwiązanie. Ważne aby miały duże rozmiary (25-60 cm) co ograniczy ilość fug. Te na podłodze powinny być nieśliskie i odporne na ścieranie.

Wszystkie elementy instalacji elektrycznej powinny spełniać parametry co najmniej IP44. Minimum to jedno, ogólne źródło światła, ale przyda się jeszcze dodatkowe w pobliżu kotła (np do serwisu). Oprawy mogą być najprostsze techniczne (bryzgo i pyłoszczelne). Do tego gniazdo w pobliżu kotła i drugie dodatkowe. Oba IP44 (z klapką).

Drzwi najlepiej zamontować stalowe, najbardziej odporne na uszkodzenia. Jeśli kotłowania połączona jest z resztą domu to polecam drzwi ognioodporne aby oddzielić pomieszczenia mieszkalne od potencjalnego zagrożenia pożarem.

Dodatkami nieobowiązkowymi, ale ułatwiającymi nam życie będą:

• umywalka - umyjemy w niej ręce, wypłuczemy mopa itp. Ciepła woda w kranie zwiększy nasz komfort, a nie będzie wiele kosztować (bo instalacja i tak jest w pobliżu)
• wpust podłogowy do kanalizacji - pozwoli szybko zmyć brud z podłogi, a w razie awarii instalacji nie zaleje nam całej kondygnacji
• wieszak na ubranie i buty robocze w pobliżu wejścia do kotłowni lub w śluzie - ograniczy przenoszenie pyłów oraz zapachów
• miejsce na pogrzebacz, łopatkę i wyciory - nie będą nam się plątać po całym pomieszczeniu
• pojemnik na popiół, worki itp. 

* * *

Czy ktoś z Państwa ma jeszcze inne pomysły na urządzenie funkcjonalnej kotłowni? Zachęcam do komentarzy. 

Uwaga: wszystkie powyższe przemyślenia dotyczą jedynie pomieszczeń z kotłem na paliwo stałe o mocy do 25 kW.  Dla większych mocy wymagania są o wiele bardziej restrykcyjne. 

foto: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ogrzewanie#/media/File:Central_heating_unit.jpg



TEMATY POWIĄZANE
Pomieszczenie gospodarcze

Funkcja

Dom dla Nas (5). Niezbędne pomieszczenia.